Karaçoban İlçesi

Karaçoban İlçesinin Tarihi

Karaçoban ilçesinin tarihi MÖ 1400 yıllarına dayanmaktadır. Uzun yıllar Persler’i egemenliği altında kalmış, daha sonra Bizanslıların eline geçmiştir. 1071 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan’ın Malazgirt Meydan Muharebesi’ni kazanmasıyla, Karaçoban Türk hâkimiyetine geçmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselme döneminde Anadolu birliği sağlanırken, Karaçoban tekrar Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Birinci Dünya Savaşı öncesi kısa bir süre Rus İmparatorluğu işgalinde kalan ilçe, yeniden Osmanlı hakimiyetine katılmıştır.

Osmanlı İmparatorluğu döneminde doğu illerinde Ermeniler, Türkler ve Kürtler bir arada yaşıyorlardı. 1917 Rus İhtilaline kadar bu durum devam etmiştir. I. Dünya Savaşı‘nda doğu illeri Rus işgaline uğramıştır. 1917 Ekim Devrimi ile Rusya’nın doğu illerimizden çekilmesi üzerine Ermeniler de söz konusu yerleri boşaltarak Rus tarafına göç etmişlerdir. 1920’de yapılan anlaşma gereği, Rusya’nın Türkiye topraklarına yakın yerlerde ikamet eden Kürtler ve Türkler Ermeniler’in boşalttığı yerlere yerleştirilmiştir.

Karaçoban’da belediye teşkilatı ilk defa 1965 yılında kurulmuştur. 1987 yılında resmi kararname ile ilçe statüsüne kavuşturulan Karaçoban ilçesi, Doğu Anadolu Bölgesi’nin Erzurum-Kars bölümündeki Erzurum iline bağlı olup il merkezine uzaklığı 190 km’dir. Erzurum’un en güneydoğu ucunda bulunduğundan, Karaçoban esas itibari ile Yukarı Murat-Van bölümüne dahil edilmektedir. 1987 yılından önce Hınıs ilçesine bağlı bir nahiye olan yerleşim daha sonra Karaçoban , Gövendik ve Sarıveli isimli birbirine çok yakın olan üç köyün birleştirilmesi ile ilçe olmuştur. İlçe merkezin 2022 yılı nüfus sayımı verilerine göre toplam nüfusu 23.610 olup köyler dahil toplam yüzölçümü 516 km, sadece ilçe merkezi ise 123 km’dir.

Karaçoban Zırınrak Kalesi ve Kümbeti

Karaçoban İlçesine 3 km. mesafede etrafı sarp kayalıklarla ve iki katlı sur duvarı ile sınırlanmış tepe üzerinde bulunan Zırnrak Kalesi’nin ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Milattan Önce bin yıllarına ait olduğu sanılmaktadır. Güneybatısında bugün yıkılmış kapısından, hendek üzerine ahşaptan asma bir köprü kurularak kaleye giriliyordu. İçten iki ayrı kapıdan geçildikten sonra da çevresi takriben 500 m. kadar gelen meydan bulunuyordu. İç kalede çeşitli harap yapı katmanları kaleye ait çeşitli yapıların varlığını göstermektedir.

Kale içinde bu gün tamamen harap bir de ZIRNRAK Kümbeti bulunmaktadır. Bu kümbet kalenin Selçuklular zamanında onarılarak kullanıldığını göstermektedir. Kalede Selçuklu döneminden kalmış olan birde mezarlık vardır. Bu mezarların kapaklı olmaları Ahlat mezarları ve mezar taşlarıyla aynı geleneği paylaştıklarını göstermektedir.

Karaçoban İlçesinin Doğal yapısı

Coğrafi konum olarak Karaçoban ilçesi 42o-43o doğu boylamları ve 39o-40o kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. İlçenin kuzey ve kuzeydoğusunda Karayazı ilçesi, güneybatısında Hınıs ilçesi, güney ve güneydoğusunda Muş’un Bulanık ilçesi ve doğusunda ise Muş’un Malazgirt ilçesi bulunmakta olup ilçe merkezinin deniz seviyesinden ortalama yükseltisi 1640 m’dir.

İlçe merkezi, Murat Nehri’nin önemli bir kolunu oluşturan Hınıs Çayı’nın doğu-batı yönlü uzanan dar ve uzun alüvyal dolgusu üzerine kurulmuştur. Kuzeyinde Akdağ Masifi (2953 m), güneyinde Akdoğan  Dağı (287 9m) ve doğusunda Güzelbaba Dağları (2100 m) tarafından çevrilmiştir.

Karaçoban İlçesinin İklimi

Karasal iklim hakimdir. Kışları soğuk ve kar yağışlı, yazlar ise sıcak ve kurak geçer. Doğal bitki örtüsü Bozkırdır. Karaçoban bir plato üzerine kurulmuştur. İlçede ve bağlı köylerde doğal kaynak suyu bakımından zengindir. Binpınar’da, isminden de anlaşılacağı üzere, köyün her tarafında doğal kaynak suyu çıkmaktadır. Binpınar köyündeki sular alabalık yetiştiriciliği için uygundur.

Karaçoban İlçesinin Nüfusu

Karaçoban İlçesinin Ekonomisi

İlçede ticaret, tarım ve hayvancılık yaygın olarak yapılmaktadır. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, şeker pancarı, mısır, yonca, yulaf ve fasulyedir. Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığın yanı sıra arıcılık da yapılmaktadır. Besicilik yaygın bir şekilde yapılmaktadır. Hayvanların bir kısmı ticari amaçlı yetiştirilmektedir. Hayvansal ürünlerin satışı konusunda yetersizlikler bulunmaktadır. İlçede süt mandırasının bulunmaması ilçe ekonomisini olumsuz etkilemektedir.

Halkın gelir seviyesi düşük olduğu gözlemlenmekte ancak halkın çoğunluğunun başta İstanbul olmak üzere birçok şehirde yatırımları bulunmaktadır. Karaçoban’da sanayi tesisi bulunmamaktadır.

Karaçoban İlçesinin Mahalleleri

Akkavak Bağlar Bahçel iBinpınar Bozyar Budaklı Burnaz Çatalgü lDedeören Doğanbey Duman Erenler Erhanlar Gündüz köy Hacılar Karagöz Karaköprü Karmış Kavakl ıKırımkaya Kopal Kuşluca Marufköy Molladavut Ova yoncalı Sarıveli Seyhan