Karayazı ilçesinin Coğrafi ve idari yapısı
Türkiye’nin 2295 metre yükseklikte konumlanan bir yerleşim birimidir. İlçe güneyinde Karaçoban, Hınıs, ve Malazgirt, doğusunda Eleşkirt, Tutak, batısında Tekman ve Köprüköy, kuzeyinde Horasan ilçeleri ile komşudur. İlçe M.Ö. III ncü yüzyılda medeniyetin kurulduğu Aras nehri civarında Salyamaç, Yolgören ve Çelikli köylerinde bulunan tarihi kalıntılardan anlaşılmaktadır. İlçe Bayraktar köyü civarında kurulmuştur.
Evvelden Bayraktar diye tanınan ilçe 1071 Malazgirt zaferinden sonra Anadolu ya ayak basan Selçuklu hükümdarı Alparslan’ın öncülerinden Bayraktar Han tarafından kurulduğu bilinmektedir. İlçenin adı buna nedenle Bayraktar olarak kalmıştır. Karayazı ilçesinde şu an mevcut bir mahalle Bayraktar olarak devam etmektedir. Osmanlı döneminde Bayraktar mahallesi Hınıs Sancağına bağlı olarak kalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra yörenin özelliği nedeni ile idari bütünlüğün sağlanması ve hizmetlerin genişlettirilmesi amacıyla T.B.M.M tarafından ilçe kurulmasına karar verilmişti
Karayazı İlçesinin İklimi
Aynı zamanda Türkiye’nin en soğuk yeridir. İlçe genelinde sert karasal iklim egemendir.
Kar en erken Ekim ayı sonlarına doğru yağmaktadır. Mayıs ayı sonuna kadar devam eder. Kar örtüsünün ortalama kalınlığı 75 cm. olmakla birlikte bu kalınlık İlçe dışında 150 cm.ye kadar çıkmaktadır.
İlçede yılın 90 günü açık, 200 günü yarı bulutlu/bulutlu, 75 günü ise kapalı geçmektedir.
Yoğun kar yağışı alan bölge, bu nedenle çok verimli meralara sahiptir.
Karayazı İlçesinin Tarihçesi
Karayazı ismi karla kaplı düzlük anlamına gelen kar yazı sözünden gelmektedir.
Karayazı İlçesinin Tarihi
İlçe M.Ö. III ncü yüzyılda medeniyetin kurulduğu Aras nehri civarında Salyamaç, Yolgören ve Çelikli köylerinde bulunan tarihi eserlerden anlaşılmaktadır. İlçe Bayraktar köyü civarında kurulmuştur. Daha önce Bayraktar diye tanınan ilçemiz 1071 Malazgirt zaferinden sonra Anadolu ya ayak basan Selçuklu hükümdarı Alparslan’ın öncülerinden Bayraktar Han tarafından kurulmuştur. İlçenin adı buna izafeten Bayraktar olarak kalmıştır. Bayraktar isimi ile anılan Karayazı ilçesinde halen eskiden köy olan şu anda bir mahalle olan bir yerleşim yeri mevcuttur.
Karayazı ismi karla kaplı düzlük anlamına gelen kar yazı sözünden gelmektedir. Osmanlı döneminde Bayraktar köyü Hınıs Sancağına bağlı olarak kalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra yörenin özelliği nedeni ile idari bütünlüğün sağlanması ve hizmetlerin genişlettirilmesi amacıyla T.B.M.M tarafından ilçe kurulmasına karar verilmiştir.
1937 yılında bu gün ,köprü köy ilçesine bağlanan Çullu köyünün bulunduğu yerde ilçe merkezi kurulmuştur. İki yıl sonra ilçe merkezi şu an merkez mahalle olan Bayraktar mahallesinin kuzeyinde hükümet konağı ve Jandarma Karakolu inşa edilerek buraya taşınmış ve Karayazı ismini almıştır.
Halk arasında “Karayazı “ismini şu olaydan aldığı yaygın olarak söylenmektedir. Anlatılan efsaneye göre ;Bir kış günü Tekman ilçesinden Bayraktar’a gelen düğün alayı dönüşlerinde kar fırtınasına tutulurlar. Kırk elli kişi oldukları tahmin edilen süvarilerin tümü bu fırtınada ölürler. Yalnızca gelin kurtulmuştur. Bu acı olay üzerine gelin “Karayazım, Karayazım, budur benim yazım; ben feleğe neylerim kış oldu güzel yazım” diyerek duygularını dile getirdiği söylenir. Ancak bunu teyit eden resmi bir belge yoktur.
Daha önce Pasinler’e bağlı bir köy iken 1938 yılında ilçe olmuştur. İlçe merkezi şimdi Köprüköy ilçesine bağlı olan Çullu mahallesi iken daha sonra bugünkü yerine taşınmıştır.23.06.1937 tarih ve 3223 sayılı kanun ile ilçe olmuş,08.02.1938 tarih ve 7862 sayılı kararname ile Pasinler ilçesinden 39,Hınıs’ın Söylemez nahiyesinden 27,Hınıs’ın Göksu nahiyesinden 24,Eleşkirt ilçesinden 5,Tutak ilçesinden 22,Malazgirt ilçesinden 8 adet köy bağlanmıştır.
İlçenin önemli tarihi şahsiyetlerinden bazıları Dengbej Reso, Evdale Zeynike, Kolağası Kerem Bey’dir. Kereme Kolağasi ya da Kerem bege Zirki Yolgören mahallesindendir. Rus işgali döneminde aşireti ile birlikte Ruslara karşı savaşmış ve Rus ordusuna ağır kayıplar verdirmiştir. Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Erzurum’daki Azadi kongresine katılmış, Şeyh Said isyanında lider kadro içerisinde yer alıp, aktif rol oynamıştır. İsyanın başarısızlığa uğraması ile İran’a geçmiş, burada İran rejimi ile bir çarpışmada öldürülmüştür. Bir diğer önemli şahsiyet Dengbej Reso’dur. Dengbej Reso tüm Kürtler arasında tanınan ve bilinen bir dengbejdir.
Karayazı İlçesinin Nüfusu
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1965 | 28.976 | 1.032 | 27.944 |
| 1970 | 32.100 | 1.916 | 30.184 |
| 1975 | 36.797 | 3.595 | 33.202 |
| 1980 | 41.498 | 3.887 | 37.611 |
| 1985 | 45.649 | 4.137 | 41.512 |
| 1990 | 47.935 | 5.560 | 42.375 |
| 2000[ | 35.414 | 6.749 | 28.665 |
| 2007 | 34.332 | 5.960 | 28.372 |
| 2008 | 33.623 | 5.193 | 28.430 |
| 2009 | 33.380 | 4.756 | 28.624 |
| 2010 | 32.969 | 4.724 | 28.245 |
| 2011 | 32.664 | 4.784 | 27.880 |
| 2012 | 32.231 | 5.052 | 27.179 |
| 2013 | 31.747 | 31.747 | veri yok |
| 2014 | 30.591 | 30.591 | veri yok |
| 2015 | 29.137 | 29.137 | veri yok |
| 2016 | 28.792 | 28.792 | veri yok |
| 2017 | 28.337 | 28.337 | veri yok |
| 2018 | 28.502 | 28.502 | veri yok |
| 2019 | 27.762 | 27.762 | veri yok |
| 2020 | 27.612 | 27.612 | veri yok |
Erzurum Karayazı İlçesi Arası Kaç Kmdir.
Erzurum ile Karayazı arası kaç km yaklaşık olarak toplam 120 Kilometre mesafededir. Erzurum Karayazı arası kaç saat sürer sorusunun yanıtı ise; yolculuk süresi arabanız ile yaklaşık 1 saat 57 dakika sürecektir.
